هولتر قلب (Holter Monitor) یک دستگاه کوچک و قابل حمل است که برای ثبت و پایش پیوستهی فعالیت الکتریکی قلب استفاده میشود. برخلاف نوار قلب (ECG) که تنها چند دقیقه از ضربان قلب را ضبط میکند، هولتر قلب به صورت ۲۴ تا ۴۸ ساعته اطلاعات قلب را ثبت می کند تا نوسانات و بی نظمیهای گذرا هم دیده شوند. این ویژگی باعث میشود هولتر قلب ابزاری بسیار ارزشمند در تشخیص انواع اختلالات ریتم قلبی باشد.
چرا به هولتر قلب نیاز داریم؟
۱. تشخیص بی نظمی های گذرا:
بسیاری از بیماران تنها گهگاه دچار تپش یا احساس نامنظم قلب می شوند و در لحظه ی مراجعه به پزشک، ممکن است نوار قلب طبیعی نشان داده شود. هولتر قلب این فرصت را می دهد که همان وضعیت گذرا ثبت و بررسی شود.
۲. ارزیابی پاسخ به درمان:
برای بیمارانی که داروهای ضد آریتمی مصرف می کنند یا تحت درمان های مداخله ای قرار دارند، تفسیر نتیجه هولتر قلب نشان می دهد که آیا داروها موثر بوده یا نیاز به تنظیم دوز و تغییر پروتکل وجود دارد.
۳. شناسایی عوامل خطر:
در افراد پرخطر (مثلاً بیماران با سابقه حمله قلبی، نارسایی قلبی یا جراحی قلب باز)، هولتر میتواند بی نظمیهای پنهان را آشکار کند و از بروز عواقب جدی تر پیشگیری کند.
کاربردها و موارد استفاده
- تپش قلب و سرگیجه: بیمارانی که از احساس تپش سریع یا ضربان نا منظم شکایت دارند
- سنکوپ و غش کردن: بررسی اینکه آیا بی نظمی قلبی باعث کاهش ناگهانی فشار خون شده است
- بررسی اثر بخشی داروها: کنترل نتایج درمان دارویی یا تغییرات ریتم پس از تنظیم دارو
- عیوب هدایتی قلب: تشخیص بلاکهای گذرا یا نامنظمیهای هدایتی
- نظارت بر بیماران پس از عمل: پیگیری وضعیت قلبی پس از جراحیها و مداخلات قلبی
نحوه انجام تست هولتر قلب
- مشاوره و تجویز:
پزشک متخصص قلب، پس از معاینه و بررسی علائم، برای شما دستگاه هولتر را تجویز میکند.
- نصب دستگاه:
تکنسین یا پرستار، چند الکترود چسبی را روی قفسه سینه و گاهی پشت بدن قرار میدهد. سپس سیمهای نازک به دستگاه ضبط وصل میشوند که معمولاً در یک کیف کوچک یا کمربند قرار میگیرد.
- دورهی مانیتورینگ:
بیمار باید معمولاً ۲۴ تا ۴۸ ساعت دستگاه را همراه خود داشته باشد و فعالیتهای روزمرهش را ادامه دهد. توصیه میشود هنگام دوش گرفتن یا خوابیدن مراقب الکترودها باشید (در برخی مدلها می توان با کاور ضدآب، دوش گرفت).
- ثبت فعالیتها:
در طول این مدت، بیمار می تواند دفترچه ای از علائم خود (مثل زمان تپش شدید، سرگیجه یا درد قفسه سینه) یادداشت کند تا پزشک در زمان تفسیر نتیجه هولتر قلب، اطلاعات دقیقتری داشته باشد.
- تحویل دستگاه و تحلیل دادهها:
پس از پایان دوره، دستگاه تحویل و داده های ضبط شده به کامپیوتر منتقل می شود. پزشک متخصص با استفاده از نرم افزارهای ویژه، ریتم قلب را تحلیل کرده و گزارش نوار قلب طولانی مدت را بررسی میکند.
تفسیر نتیجه هولتر قلب
- ریتم سینوسی طبیعی: ضربان قلب منظم و در محدودهی طبیعی (۶۰–۱۰۰ ضربه در دقیقه)
- آریتمیهای مختلف:
- فیبریلاسیون دهلیزی: ریتم نامنظم و غالباً سریع در دهلیزها
- پراکسیسمال تاکی کاردی: دورههای کوتاه یا طولانی از ضربان سریع
- بلاکهای هدایتی: تاخیر یا توقف انتقال ایمپالسهای الکتریکی
- نوسانات پاسخ به فعالیت یا دارو: تغییرات ضربان قلب در زمان استراحت، فعالیت و خواب
- فیبریلاسیون دهلیزی: ریتم نامنظم و غالباً سریع در دهلیزها
شرح دقیق هر یک از این یافتهها در گزارش قرار میگیرد و پزشک توصیههای لازم را بر اساس الگوهای مشاهدهشده اعلام مینماید.
عوارض هولتر قلب
به طور کلی هولتر قلب یک روش کاملاً بی خطر و غیرتهاجمی است، اما ممکن است موارد زیر رخ دهد:
- حساسیت پوستی یا قرمزی: بهعلت چسبیدن الکترودها
- احساس ناراحتی در زمان خواب: بهخاطر وجود دستگاه و سیمها
- اشکال در ثبت داده ها: اگر الکترودها شل شوند یا تماس آنها با پوست قطع شود
این عوارض بسیار خفیف و موقت هستند و پس از جدا کردن الکترودها به سرعت برطرف میشوند.
نکات مهم قبل و بعد از انجام تست
- قبل از هولتر:
- از مصرف مواد کافئین دار (قهوه، چای غلیظ) خودداری کنید.
- لیست داروهای مصرفی را آماده کنید.
- پوست ناحیه ی قفسه سینه را تا حد امکان بدون مو نگه دارید (در صورت نیاز اصلاح کوتاه انجام شود).
- از مصرف مواد کافئین دار (قهوه، چای غلیظ) خودداری کنید.
- در حین هولتر:
- فعالیّت های روزانه ی خود را به طور طبیعی انجام دهید.
- زمانی که علائم خاصی مثل تپش شدید یا سرگیجه دارید، دقیقاً زمان و شرایط را یادداشت کنید.
- از خیس شدن دستگاه جلوگیری کنید (در صورت امکان دوش گرفتن با کاور ضدآب).
- فعالیّت های روزانه ی خود را به طور طبیعی انجام دهید.
- پس از تست:
- دستگاه و دفترچه ی یادداشت علائم را به مطب تحویل دهید.
- نتیجهی تحلیل شده را در جلسهی بعد با پزشک مرور کنید.
- دستگاه و دفترچه ی یادداشت علائم را به مطب تحویل دهید.
نقش هولتر قلب در برنامه ریزی اقدامات مداخله ای قلب
برای متخصصانی مثل دکتر عبدی اردکانی که در حوزه اقدامات مداخله ای قلبی فعالیت دارند، داشتن یک تصویر دقیق و مداوم از عملکرد الکتریکی قلب بسیار اهمیت دارد. دستگاه هولتر قلب، با ثبت ۲۴ تا ۴۸ ساعته ریتم قلب، به شناسایی اختلالاتی کمک میکند که در نوار قلبهای لحظهای (EKG) قابل تشخیص نیستند. این اطلاعات میتوانند نقش مهمی در تصمیمگیری برای انجام آنژیوگرافی، تعبیه استنت یا سایر اقدامات مداخلهای داشته باشند. در بسیاری از موارد، بررسی اولیه با هولتر میتواند مسیر درمان بیمار را با دقت بیشتری مشخص کند.
